IChF PAN na Festiwalu Nauki: eksperymenty na wyciągnięcie ręki i rozmowy o drodze do nauki

W tegorocznej edycji Festiwalu Nauki Instytut Chemii Fizycznej PAN przygotował dwie lekcje festiwalowe adresowane do młodzieży licealnej. Program połączył bezpośredni kontakt z eksperymentem z rozmową o tym, dlaczego warto wybrać ścieżkę naukową.

„Ciała stałe, ciecze, gazy i wszystko, co pomiędzy nimi”

Prowadzenie: dr Roman Luboradzki, lider Laboratorium Rentgenowskiego Analizy Strukturalnej w IChF PAN

Ponad godzinna lekcja była dynamiczną opowieścią o stanach skupienia – bez slajdów, za to z licznymi, bezpiecznymi pokazami wykonywanymi wspólnie z uczniami. Uczestnicy siedzieli blisko stanowiska pokazowego, by widzieć każdy detal i… wziąć udział w doświadczeniach.

Lekcja obfitowała w interaktywne eksperymenty – od nadmuchiwania balonika w próżni i mrożenia go ciekłym azotem, przez wbijanie gwoździa zamrożonym bananem, aż po zabawne „mówienie po helu”. Uczniowie poznali przy tym różnicę między teorią naukową a potoczną, dowiedzieli się, dlaczego ciekły azot pozwala skroplić tlen (z krótkim wprowadzeniem historycznym o pionierach skraplania gazów – Zygmuncie Wróblewskim i Karolu Olszewskim), zrozumieli działanie pH i barwnych wskaźników oraz zasady łączenia atrakcyjności doświadczeń z bezpieczeństwem.

„Dlaczego warto być naukowcem”

Prowadzenie: prof. dr hab. Marcin Drąg, kierownik zespołu Chemii Kombinatorycznej i Biochemii w IChF PAN, lider projektu Era Chairs „PERFECTION”

Druga lekcja miała formę klasycznego wykładu z prezentacją i żywą interakcją z salą. Profesor opowiedział o swojej drodze: pierwszych krokach w laboratorium, stażach, pracy badawczej wymagającej systematyczności i pasji, a także o tym, jak ważne jest, by praca naukowa była również przyjemnością i osobistą motywacją.

W części merytorycznej pojawiły się wątki z obszaru chemii biologicznej, badań nad lekami i szczepionkami (także w kontekście pandemii). Nie zabrakło pytań z publiczności – od praktycznych („co zrobić, by dołączyć do zespołu badawczego?”) po lżejsze („jaką największą rybę Pan złowił?”), bo pasje pozanaukowe również budują wizerunek nauki jako ciekawego, różnorodnego świata.

Zapytany o wrażenia po spotkaniu, prof. Drąg podkreślił:

„Myślę, że popularyzacja nauki przez naukowców jest jednym z najważniejszych zadań obok pracy badawczej, ponieważ społeczeństwo powinno wiedzieć, czym się zajmujemy. Pandemia wyraźnie pokazała – o czym wspominałem w wykładzie – że musimy być zawsze frontem do społeczeństwa i tłumaczyć każdemu istotę naszych badań. Podczas spotkania postawiłem też pytanie: czy warto zostać naukowcem? Myślę, że wielu uczestników przekonało się, że odpowiedź brzmi: warto.”

Dziękujemy organizatorom Festiwalu Nauki oraz wszystkim nauczycielom i uczniom za obecność i zaangażowanie. Cieszymy się, że mogliśmy – poprzez doświadczenia i rozmowy – pokazać metodę naukową w działaniu oraz codzienność pracy badacza.

Grafika: Festiwal Nauki

Zdjęcia: archiwum IChF PAN

Tekst: Roman Luboradzki i Apj